Việc dạy học trực tuyến đã được nhiều trường đại học triển khai như một hình thức bắt buộc trong thời gian sinh viên nghỉ học tập trung để phòng chống dịch bệnh Covid-19. Nhưng xu hướng trong tương lai hình thức học online sẽ trở thành một kênh giảng dạy chính thức.

Trong năm 2020, dưới sự tác động của dịch bệnh covid-19, hầu hết các giảng viên và nhà trường đã làm quen với việc số hoá bài giảng, dạy học qua internet để tránh làm gián đoạn kiến thức của học sinh. Vào thời điểm đó, đây là giải pháp tối ưu nhất để đối phó với dịch bệnh nhưng vẫn đảm bảo được chỉ tiêu kiến thức.

Tuy nhiên, việc dạy và học trực tuyến không chỉ được thực hiện khi thiên tai, dịch bệnh xảy ra khi học sinh, sinh viên (HS, SV) không thể đến trường thì hính thức này còn bổ trợ cho dạy học trực tiếp nhằm duy trì thói quen học tập và nâng cao chất lượng học của người học. Và trong tương lai không xa, đây có thể là hình thức chủ đạo trong dạy – học, nhất là ở bậc đại học.

 

Việc dạy học trực tuyến đã được nhiều trường đại học triển khai như một hình thức bắt buộc trong thời gian sinh viên nghỉ học tập trung để phòng chống dịch bệnh Covid-19.

Thách thức và cơ hội

Tuy trong thời gian đầu triển khai hình thức học trực tuyến gặp nhiều vấn đề về công nghệ như tín hiệu mạng hay phấn mềm. Tuy nhiên vấn đề về công nghệ có thể khắc phục được và không phải là thách thức lớn nhất, vướng ở đâu sẽ được giải quyết ở đó. Công nghệ học trực tuyến tại Việt Nam đã đân dần có những doang nghiệp làm chủ được Công nghệ. 

Nhưng thách thức hơn chính là cách người dạy tiếp cận và chính sách đối với việc dạy và học trực tuyến.

Học trực tuyến ở Việt Nam hiện nay về cơ bản vẫn đang vận dụng cách tiếp cận của giảng dạy truyền thống dưới hình thức ghi hình lại bài giảng. Trong khi đó, học trực tuyến coi mỗi bài giảng như một kịch bản, với mỗi dạng học khám phá hay brainstorm… lại có một kịch bản bài giảng khác nhau. Điều này đòi hỏi phải có một trung tâm elearning với nhiều vai trò. Ở đó, người thầy là subject master expert (chuyên gia về chủ đề), chỉ chuyên cung cấp nội dung; còn việc lên kịch bản, ghi hình, thu âm… đã có đội ngũ nhà thiết kế, kỹ thuật viên và thậm chí cả nhà giáo dục học – người có thể tư vấn chuyên môn về tâm lý, phương pháp, kiểm tra, đánh giá… chịu trách nhiệm. Chừng nào các thầy cô còn phải lo tất mọi khâu như hiện nay thì họ kêu vất vả, khó khăn là có lý của họ. Xin nói thêm, trung bình để quay một bài giảng 45 phút thì cần khoảng thời gian gấp 3-4 lần. Xây dựng kho bài giảng điện tử cho một khung chương trình hàng trăm môn học vì thế là một thách thức khổng lồ.

Có cách tiếp cận đúng, mọi việc sẽ đỡ lúng túng. Bên cạnh đó, còn cần có các chính sách công nhận và khuyến khích học trực tuyến một cách rõ ràng để làm cơ sở cho các trường ra quyết định, chẳng hạn như, có đầu tư một kênh riêng phục vụ các server học trực tuyến hay không và cần đào tạo bài bản cho các thầy cô đến mức độ nào. Hiện nay, nhiều thầy cô được yêu cầu dạy trực tuyến thường phải sử dụng phần mềm không có bản quyền trong quá trình thiết kế bài giảng, nhưng một khi các trường xác định chính thức triển khai học trực tuyến thì việc đầu tư kinh phí mua các phiên bản phần mềm cho nhiều người dùng là điều cần xét tới.

Hình thành thói quen ứng dụng công nghệ giáo dục

Dù cho chưa có một hệ thống học trực tuyến hoàn chỉnh, nhưng các đơn vị đào tạo dẫ bắt đầu triển khai từng bước phương thức học và đạt được nhưng kết quả khả quan. Mục đích là để người dạy và học dần hình thành thói quen ứng dụng công mgheej giáo dục.

Hiện nay, các Trường Đại học đã dần dần đưa kênh học Trực tuyến trở thành 1 kênh học tập chính thức có bảng điểm, có bài kiểm tra và thảo luận và tương tác giữa Giảng viên và Sinh viên.

Ban đầu các bạn Sinh viên không tránh khỏi lạ lẫm, nhưng thói quen học trên mạng được hình thành rất nhanh. Do nội dung học đã được cung cấp sẵn, khi lên lớp, giảng viên có nhiều thời gian hơn để tập trung vào các ý quan trọng hoặc giải đáp và trao đổi về các thắc mắc của sinh viên.

Học trực tuyến chỉ hiệu quả khi cả người dạy và người học cùng thay đổi tiếp cận. Nếu không có khả năng cập nhật, người dạy sẽ lúng túng. Còn nếu không có khả năng tự học, sinh viên sẽ dễ nản vì cảm giác phải một mình đương đầu với khối học liệu và bài tập.

Xu hướng không thể đảo ngược

Mặc dù đã không còn xa lạ trên thế giới, nhưng đến gần đây, học online (hay học trực tuyến) mới thật sự phát triển ở Việt Nam. Đặc biệt là trong bối cảnh học sinh, sinh viên nghỉ học tập trung để phòng dịch Covid-19, chúng ta có thể nhìn nhận học trực tuyến như một giải pháp tình thế. Nhưng trong tương lai, đó sẽ là xu hướng tất yếu, không thể đảo ngược, đặc biệt phù hợp cho những khóa học cá nhân hóa hay học theo nhu cầu. Ai cần học gì sẽ được học nấy chính là mục đích cao nhất của học trực tuyến.