Cùng với sự phát triển vượt bậc của công nghệ và xu thế hội nhập như hiện nay, việc xây dựng nền giáo dục mở là một xu hướng tất yếu cho các trường đại học tại Việt Nam. Giáo dục mở sẽ đảm bảo mọi người từ khắp nơi trên thế giới đều được tiếp cận với tri thức. Vì thế, việc tìm hiểu “Giáo dục mở là gì” rất quan trọng.

Giáo dục mở là gì? Truy cập mở là gì?

Giáo dục mở là gì? Để trả lời cho câu hỏi này, có thể hiểu đây là khái niệm dùng để chỉ một mô hình / hệ thống giáo dục nhằm mục đích tăng cường khả năng tiếp cận việc học so với giáo dục chính quy thông qua một loạt các phương tiện theo nhiều cách khác nhau, đặc biệt chú trọng vào việc cung cấp các nguồn tài nguyên giáo dục mở (dựa trên công nghệ hiện đại). Nói cách khác, giáo dục mở là giáo dục không có yêu cầu nhập học và thường được cung cấp trực tuyến, đồng thời loại bỏ mọi trở ngại đối với cơ hội học tập, khả năng tiếp cận thông tin và kiến ​​thức mà người học yêu cầu. Giáo dục mở tạo điều kiện cho việc học tập trực tuyến và từ xa thông qua việc sử dụng các công nghệ kỹ thuật số.

Truy cập mở từ góc độ học thuật, nhằm mục đích cung cấp các kết quả nghiên cứu ở dạng điện tử, miễn phí và trong hầu hết các trường hợp, không có giới hạn về bản quyền hoặc giấy phép. Do đó, truy cập mở có thể được định nghĩa là làm cho các nghiên cứu và tài nguyên có sẵn, miễn phí, có thể người truy cập tự do tới tất cả mọi người.

Xem thêm: Đại học từ xa và những giá trị người học nhận được

Giáo dục mở trên thế giới và tại Việt Nam

Để tìm hiểu giáo dục mở là gì cần phải đi ngược lại quá khứ tới những năm 1970. Thời điểm ấy, nhiều nhà giáo dục nhận ra những hạn chế của giáo dục truyền thống và mong muốn điều chỉnh để làm cho giáo dục dễ tiếp cận hơn với tất cả mọi người. Vì thế vào năm 1969, trường đại học mở đầu tiên trên thế giới được thành lập tại Anh. Hiện có khoảng 50 trường đại học mở lớn trên toàn cầu, đặc biệt ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Khái niệm này hiện đang được phát triển ở nhiều cấp bậc.

Dựa trên những cơ sở “giáo dục mở là gì” được đề cập ở trên và tình hình trong nước, ngày 3 tháng 11 năm 1993, Đại học Mở Hà Nội được thành lập. Trường cung cấp 12 ngành, 17 chuyên ngành và nhiều lựa chọn đào tạo: tập trung, toàn thời gian, liên thông, song song hai bằng, đại học online… Chiến lược học tập từ xa của Đại học Mở đã mang lại cơ hội học tập cho nhiều người trên khắp đất nước. Trước đó, Đại học Mở TP. Hồ Chí Minh đã được thành lập và đi vào hoạt động từ năm 1990. Đây là trường tiên phong về đào tạo từ xa ở miền Nam, cũng như là một trong những cơ sở đầu tiên sử dụng phương thức đào tạo trực tuyến.

Xem thêm: Liên thông đại học là gì? Những điều kiện để học liên thông đại học

Vai trò của giáo dục mở và truy cập mở

Thông qua khái niệm giáo dục mở là gì và tình hình sơ bộ của nó, chúng ta có thể dễ dàng nhận ra vai trò quan trọng của giáo dục mở, truy cập mở đối với các trường đại học và các cá nhân. Việc triển khai truy cập mở giúp các cơ sở giáo dục không ngừng nâng cao chất lượng của các nguồn tài nguyên giáo dục, làm cho hệ thống trở nên hiện đại hơn và có chất lượng cao hơn.

Hơn nữa, việc có quyền truy cập mở sẽ hỗ trợ các trường đại học trong việc phát triển và nâng cấp các chính sách ​​giáo dục. Các trường đại học sẽ hiểu rõ hơn nhu cầu của sinh viên và sự đóng góp của các giảng viên, nhà nghiên cứu để xây dựng các kế hoạch tốt hơn nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong tương lai.

Một vai trò cũng quan trọng không kém của truy cập mở đó là giúp sinh viên được tiếp cận nhiều hơn các nguồn tài liệu học tập. Sinh viên sử dụng mạng truy cập mở không chỉ tiếp cận kiến ​​thức nhanh hơn mà còn có nhiều cơ hội hơn để mở rộng tầm hiểu biết của họ, có được câu trả lời cho các câu hỏi của họ thông qua học tập tương tác và giao tiếp với các với giảng viên.

Cơ hội và thách thức giáo dục mở và truy cập mở

Để xây dựng được các nguồn giáo dục mở, truy cập mở chất lượng, cần có sự nỗ lực, góp sức từ nhiều phía và nhiều thời gian. Hơn nữa, một rào cản đáng kể là định kiến của xã hội, tư duy cũ, chưa thực sự nắm được xu thế và tinh thần tự do chia sẻ các nguồn tài nguyên truy cập mở. Điều này cùng với việc thiếu các nền tảng công nghệ mới để hỗ trợ quá trình truy cập mở, đã kìm hãm sự mở rộng và phát triển của mạng giáo dục mở.

Do đó, các trường đại học phải phát triển các kế hoạch chiến lược đầy đủ để áp dụng giáo dục mở và tiếp cận mở. Các trường đại học phải đánh giá hoàn cảnh hiện tại của cơ sở, các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phát triển, nền tảng công nghệ tạo, và sự chuẩn bị của đội ngũ giảng viên, nhà nghiên cứu và người học.

Nền tảng vững chắc ngay từ đầu sẽ hỗ trợ sự phát triển của mạng lưới giáo dục mở trong tương lai. Điều cần thiết trong quá trình phát triển không ngừng là đóng góp, liên tục nâng cao chất lượng và thúc đẩy sự lan tỏa của mạng truy cập rộng rãi và thuận tiện cho tất cả các đối tượng tham gia vào quá trình giáo dục.

Nguồn: moet.gov.vn